สัมมนามาจากเยอรมัน

ได้อ่านบทความที่น่าสนใจของอาจารย์นิธิ เอียวศรีวงศ์ ในมติชนสุดสัปดาห์ (วัฒนธรรมการสัมมนา วันที่ 21-27 กันยายน 2550 ฉบับที่ 1414) พูดถึงเรื่อง

การสัมมนา ว่า เป็นการเรียนรู้อย่างหนึ่งที่เริ่มใช้ในมหาวิทยาลัยเยอรมัน ในวิชาประวัติศาสตร์ คือ การนำเอารายงานการศึกษา ซึ่งผู้เรียนไปค้นคว้าเรียบเรียงมานำเสนอ แก่ครูเพื่อนนักเรียน หรือผู้ที่สนใจอื่นๆ ได้ออกความคิดเห็นและข้อเสนอแนะ โต้เถียงขัดแย้งกันในเชิงวิชาการต่อข้อคิดเห็น ข้อสรุป วิธีการ ข้อเท็จจริง หรือการนำเสนอของรายงาน ฝึกการเรียนรู้ในเชิงวิพากษ์วิจารณ์อย่างสร้างสรรค์ ตลอดจนความร่วมมือกันในทางวิชาการ ในที่สุดก็แพร่หลายไปใช้ในหลายวิชา

ในโลกตะวันตก การสัมมนาถูกนำไปใช้ในทางอื่น ๆ นอกวงวิชาการอีกมาก เพราะการสัมมนาเป็นกระบวนการกลุ่ม ใช้เพื่อการเรียนรู้ร่วมกัน ใช้เพื่อเผยแพร่ข่าวสารข้อมูลหรือเจตจำนงขององค์กรก็ได้

สัมมนาเข้ามาในประเทศไทย
ราว ๆ ต้นทศวรรษ 2500 และเชื่อว่า หน่วยงานที่นำเรื่องนี้เข้ามาน่าจะเป็นกระทรวงศึกษาธิการ สัมมนาในไทยไม่ได้ถูกใช้เป็นเครื่องมือของการเรียนรู้ในเชิงวิชาการ แต่ใช้ในการเป็นเครื่องมือของการกระจายข้อมูลข่าวสารและทัศนคติ เพราะช่วงต้นทศวรรษ 2500 ไทยได้รับความช่วยเหลือจากสหรัฐทำให้มีนักเรียนไทยได้ไปเรียนที่สหรัฐโดยเฉพาะแวดวงการศึกษา

คนเหล่านี้จึงนำเอาวิธีการของการศึกษาแบบอเมริกาเข้ามาใช้ กระทรวงศึกษาจึงมีความจำเป็นต้องเผยแพร่แนวคิดและกลวิธีใหม่ๆ ให้แก่ครูในสังกัด นอกจากสื่อต่าง ๆ ของกระทรวง จากเหตุผลดังกล่าว จึงกลายเป็นว่า สัมมนาถูกใช้เพื่อการรับคำสั่งใหม่ จัดกันทีมี คน 200-300 คน เกินกว่าจะอภิปรายมีส่วนร่วมกันได้จริง แต่ละรายการจึงจบได้ด้วยคำถาม ไม่ใช่ความเห็น